In het boek van Sinterklaas hebben de Sint-Niklase kinderen steeds een streepje voor gehad. In de stad die zijn naam draagt is Sinterklaas alom tegenwoordig: in de Sint-Nicolaaskerk, in de straatnaam ‘Sint-Nicolaasplein’, in het stedelijke wapenschild, in een metershoog beeld op de Grote Markt, in reuzengedaante, enz.
Afbeelding: Sint-Nicolaaskerk of Hoofdkerk of Decanale kerk, voor de verbouwing in 1896. © stadsarchief Sint-Niklaas.
Ook in het ontstaan van de parochie speelt Sint-Nicolaas een cruciale rol. Tot het domein van sagen en legenden behoort volgend citaat:
Historische bronnen kunnen deze overlevering in geen geval bevestigen. Wanneer de eerste bewoningskern is ontstaan, is niet met zekerheid uit te maken. Wel staat vast dat bisschop Gosuinus in 1217 een verzoekschrift richt tot de gravin van Vlaanderen, Johanna van Constantinopel, om gronden ter beschikking te stellen voor de bouw van een kerk, de aanleg van een kerkhof, de oprichting van een pastorie en akkers om in zijn levensonderhoud te voorzien.
Op dat ogenblik moet er dus een min of meer georganiseerde bewoning bestaan hebben, ongeveer op de plaats van de huidige Grote Markt. Hoe dan ook, vanaf de stichting van de nieuwe parochie in 1219 heeft de figuur van Sint-Nicolaas – hij is de beschermheilige van handelaars en reizigers - mee het karakter van Sint-Niklaas bepaald.
Afbeelding: Kopie van het originele charter waarin de grenzen van de Sint-Nicolaasparochie vastgelegd zijn, 13de eeuw. © stadsarchief Sint-Niklaas, archief Sint-Nicolaasparochie.
Maar laten we vooral de kindervriend niet vergeten. Op de eerste zondag van december komt Sinterklaas, samen met Nicodemus, te paard over de daken, met de stoomboot of zelfs per helicopter. Kinderschoentjes staan klaar met daarin een raap of wortel voor het paard. De Sint zet ’s nachts peperkoek, marsepein, chocolade en speculaas rond ‘de stoof’ in de huiskamer van de gewone man. Alleen in de gezinnen van de burgerij brengt hij ook speelgoed.
In de jaren 1930 landt Sinterklaas per vliegtuig (!) op het dak van een grote speelgoedzaak op de Grote Markt. Het vliegtuig cirkelde enkele malen in scheervlucht over de Grote Markt, waarna de Sint in groot ornaat op het hoge dak van de speelgoedzaak tevoorschijn kwam. Naderhand kon men deze Sinterklaas (die nota bene een vrouw was), bezoeken in de speelgoedwinkel, weet de vroegere stadsgids André Vanderveken zich nog te herinneren. Jaren later kruipt Vanderveken zelf in de mantel van de kindervriend.
Ter gelegenheid van de eeuwfeesten 1830-1930 trekt een historische stoet door de straten van de stad. Het feestcomité laat vier reuzen ontwerpen: Sint-Nicolaas en Nicodemus, Janneken en Mieke. Naast de Sint wordt een grote mand gedragen waarin drie kinderen meestappen. Priester August Nobels tekent en boetseert de koppen van deze vier reuzen.
Afbeelding: Historische stoet 100 jaar Belgische Onafhankelijkheid, 1930. © stadsarchief Sint-Niklaas, fotograaf Frans Heynderickx.
In de naoorlogse periode worden tal van evenementen rond de ‘goed heilig man’ georganiseerd, zoals het bezoek van de Sint aan de stedelijke schoolkolonie aan het Zonneken in 1951, de bijeenkomst van burgemeesters uit Sint-gemeenten in 1961 of de komst van Sinterklaas per helikopter vanuit Haarlem in 1964.
Afbeelding links: Sinterklaas op bezoek bij de kinderen van de stedelijke schoolkolonie Zonneken, 1951. © stadsarchief Sint-Niklaas.
Afbeelding rechts: Op 27 november 1964 komt Sinterklaas vanuit het Nederlandse Haarlem per helikopter aan op de Grote Markt, 1964. © stadsarchief Sint-Niklaas.
Het Actiecomité voor Handel en Ambacht organiseert op 25 november 1956 de eerste Sinterklaasstoet. Graficus Frans Van Immerseel ontwerpt de wagens, kostuums, een vlag en drukwerk. Antoon Van Der Plaetse is verantwoordelijk voor het concept en de regie. De stoet kan op veel belangstelling rekenen. De tweede en derde editie in 1957 en 1958 worden evenzeer gesmaakt. Om financiële redenen moet een volgende editie uitgesteld worden tot 15 oktober 1961. Dat wordt maar een kleinschalig initiatief. Een vijfde Sinterklaasstoet komt er helemaal niet maar het sinterklaasthema wordt een onderdeel van de praalstoet op 10 september 1967 in het kader van de feestelijkheden naar aanleiding van het 750-jarig bestaan van de stad.
In de jaren 1980 vinden nog enkele Sinterklaasstoeten plaats maar de keer op keer slechte weersomstandigheden doen de organisatoren uitkijken naar een andere formule.
Afbeelding: fragment uit de Sinterklaasstoet, 1958, © stadsarchief Sint-Niklaas.
Wally Laureys, aka Nonkel Wally, is de bezieler van het nieuwe initiatief ‘Sint in de piste’. Het circusspektakel op de Grote Markt is ondertussen uitgegroeid tot een uniek Sinterklaasfeest, waar jaarlijks duizenden bezoekers met bewondering kijken naar acts van wereldniveau.
De activiteiten van het Sint-Nicolaasgenootschap houden de aandacht voor de Sinttraditie levend. Op zaterdag 30 november 1996 wordt op de pui aan het stadhuis een vier meter hoog Sint-Nicolaasbeeld onthuld. De Gentse keramist Achiel Pauwels maakt het in opdracht van de Sint-Niklase vzw Kunst in de stad.
En misschien bestaat er ook wel een verband tussen Sinterklaas en de raap. Waarom het paard van Sinterklaas zo graag naar het Waasland komt, weten de kinderen die deelnemen aan de Sinterklaasstoet van 1956. Zij zingen deze tekst van Eugeen De Rudder:
